۱۰ نکته در نگارش مقاله علمی ترویجی
مقاله‌نویسی روشی است که پژوهشگران به وسیله آن جزئیات اطلاعات و داده‌های که از پژوهش‌های خود بدست آورده‌اند را به جامعه علمی منتقل می‌کنند. مقاله علمی ترویجی نوعی از مقالات است که یا در حوزه مرور ادبیات نوشته می‌شود و یا منتشر کننده اطلاعات از موضوعی خاص، در یک بازه زمانی بخصوص می‌باشد. مقالات علمی ترویجی در اکثر حوزه‌های تخصصی مورد توجه پژوهشگران قرار می‌گیرند و این مورد توجه بودن نیز نشات گرفته از رشد روز افزون انتشارات علمی در جهان است.
پژوهشگران و دانشجویان با چاپ مقاله علمی ترویجی در مجلات معتبر می‌توانند ارزش علمی کار خود را افزایش دهند. علی‌رقم تمام این توضیحات گفتنی است پذیرش گرفتن برای مقالات علمی ترویجی کار آسانی نیست و این مقالات باید استانداردهای لازم مجلات جهت اخذ پذیرش را دارا باشند. همچنین پژوهشگران و دانشجویان باید در نظر داشته باشند که داشتن مقاله علمی ترویجی در مصاحبه مقطع دکتری بسیار حائز اهمیت است. ارکان مقاله علمی ترویجی شبیه مقاله علمی پژوهشی است اما یک تفاوت عمده بین این دو نوع مقاله وجود دارد، آن هم این است که در مقاله علمی پژوهشی نوآوری وجود دارد ولی مقاله علمی ترویجی بر اساس دانش و اطلاعات گذشته شکل می‌گیرد.
از این رو برای نوشتن مقاله علمی ترویجی پژوهشگر یا دانشجو باید از قابلیتهایی چون دانشی عمیق از ماهیت موضوع مورد نظر و روش پژوهش آن برخوردار باشد. همچنین باید شناخت خوبی از جامعه هدف و دغدغه‌های آن داشته تا با کمک آن بتوانند یافته‌های خود را با آن‌ها هماهنگ کند. علاوه بر این‌ها پژوهشگر باید بتواند چگونگی کارکرد دستاوردهای خود را به زبانی ساده بیان کند تا برای سایر پژوهشگران به راحتی قابل فهم و استفاده باشد. پژوهشگران برای نوشتن مقاله علمی ترویجی با کیفیت با در نظر داشتن اصول نگارشی در مقاله علمی ترویجی به جمع‌آوری اطلاعات لازم از سایر مقالات می‌پردازند. این مطلب سعی دارد تا شما را با نگارش اصولی مقاله علمی ترویجی آشنا کند. با ما همراه باشید تا بیشتر درباره مقاله علمی ترویجی بدانید.
اصول نگارش مقاله علمی ترویجی
مقاله علمی ترویجی دارای اصولی است که با دانستن آن‌ها پژوهشگران می‌توانند به راحتی مقاله‌ای با کیفیت بنویسند تا اینگونه بتوانند شانس خود را در، دریافت پذیرش از مجلات معتبر افزایش دهند.
۱. انتخاب موضوع و مخاطب
در اولین گام در نگارش مقاله علمی ترویجی پژوهشگر باید موضوع مورد پژوهش و مخاطب خاص آن را انتخاب کند. درواقع مهم‌ترین گام در نوشتن مقاله انتخاب موضوع آن است از این رو جهت انتخاب موضوع باید نکاتی را در نظر داشته باشد:
• موضوع منتخب باید یکی از موضوعات مهم در زمینه تخصصی پژوهشگر باشد تا بتواند مخاطب را جذب کند.
• نکته دیگری که باید در نظر داشته باشد این است که موضوع منتخب باید موضوعی کاملا مشخص و تعریف شده باشد.
۲. تحقیق درباره ادبیات موضوع انتخابی
پژوهشگر در رابطه با ادبیات موضوع انتخابی نیز باید نکاتی را در نظر داشته باشد تا به کمک آن بتواند مقاله خود را به راحتی بنویسد.
• پس از انتخاب موضوع خود، به دنبال مقالات مرتبط با آن بروید.
• یک لیست از مقالات مرتبط به موضوع منتخبتان که pdf قابل دانلود آن را نیافته‌اید، تهیه کنید تا در فرصت مناسب آن‌ها را مجددا جستجو کنید.
• حتما برنامه‌ریزی خود را بر روی کاعذ بنویسید.
• در لیستی مجزا علت عدم ارتباط برخی مقالات با موضوعتان را بنویسید.
• سعی کنید تنها به مطالعه مقاله در زمینه مورد علاقه‌تان نپردازید مقالات دیگر را نیز مطالعه کنید.
۳. یادداشت برداری از مقالات
از آنجایی که اصل اولیه مقاله علمی ترویجی بر پایه مطالعات پیشین و جمع‌آوری اطلاعات از آن‌هاست، از این رو باید لیستی از چکیده و نتایج مقالات مروری که مطالعه کرده‌اید داشته باشید تا بتوانید از این اطلاعات در نگارش مقاله علمی ترویجی خود استفاده کنید.
۴. انتخاب نوع مقاله علمی ترویجی
در این مرحله از نگارش مقاله علمی ترویجی پس از مطالعه سایر مقالات مرتبط با موضوع منتخبتان و جمع آوری اطلاعات لازم درباره آن نوبت به این می‌رسد که نوع مقاله را که مروری، تحلیلی و یا ترجمه‌ای باشد انتخاب کنید.
۵. تمرکز روی موضوع
فارغ از نوع مقاله‌ای که جهت نگارش انتخاب می‌کنید باید بروی موضوع آن تمرکز کنید و از موضوع مربوطه دور نشوید که این کار در نگارش مقالات علمی ترویجی اندکی سخت است و نیاز به زمان و توجه بسیاری دارد. زیرا در نگارش این نوع از مقالات شما بالاجبار باید مقالات مختلفی مطالعه کرده تا بتوانید اطلاعات مورد نیاز را جمع‌آوری کنید.
۶. در نگارش مقاله منطقی باشید
پژوهشگر باید توجه داشته باشد که یک مقاله علمی ترویجی خوب صرفا نباید خلاصه شده و یا از اطلاعات جمع‌آوری شده مقالات دیگر باشد بلکه در نگارش آن باید یک روند منطقی به چشم بخورد که این روند مربوط به چگونگی پیشرفت تحقیقات و نتایج حاصله می‌باشد. از طرفی این کار باعث روشن شدن نکات لازم جهت مطالعات آینده شده و آن‌ها را در اختیار مخاطبانتان قرار می‌دهد. پس از این که پژوهشگر مقالاتی که به عنوان منبع مورد مطالعه قرار داده باید ایده‌ای کاملا شفاف درباره موارد زیر ارئه دهد:
• موفقیت‌ها و دستاوردهای پژوهشگرانی که مقالاتشان را مطالعه نموده
• اصلی‌ترین نکات اختلاف و تعارض بین پژوهشگران در زمینه مربوطه
• اصلی‌ترین سوال در تمامی تحقیقات مورد مطالعه چه چیزی بوده.
۷. یافتن ساختاری منطقی
اصولا در نگارش مقالات علمی ترویجی یک ساختار استاندارد وجود دارد که تمام پژوهشگران هنگام نگارش مقاله باید از آن پیروی کنند. این ساختار استاندارد شامل عنوان، مقدمه، روش تحقیق، نتایج، بحث و نتیجه‌گیری و منابع می‌شود.
۸. استفاده از بازخوردها
هنگامی که مقالات گذشته را مورد مطالعه قرار می‌دهید انتقاداتی که به کار پژوهشگر و روش تحقیق آن‌ها وارد شده است را نیز مورد توجه قرار دهید. به این صورت که سعی کنید با استفاده از این انتقادات در یک مسیر مشخص و کاملا منطقی به رفع انتقادات موجود بپردازید و همچنین به طور کامل به موضوع بحث در مقاله اشاره کنید تا اینگونه مخاطبان نیز در جریان موضوع قرار گیرند.
۹. به روز باشید
در نگارش مقالات علمی ترویجی همیشه به روز باشید ولی نباید مطالعه مقالات گذشته را نیز فراموش کنید. زیرا امروزه در نگارش مقاله علمی ترویجی علاوه بر این که باید به مطالعه و جمع‌آوری اطلاعات از مقالات پیشین پرداخته شود باید به جنبه نو بودن تحقیقات و آخرین و جدیدترین اطلاعات موجود در زمینه تخصصی خود نیز توجه کنید و از نتایج آن‌ها به طور کامل آگاهی داشته باشید.
۱۰. واقع‌نگر باشید
از آنجایی که ممکن است مقالاتی که مطالعه کرده‌اید دارای موضوعات و نتایج مختلف و متفاوتی باشند با این حال شما باید به صورت کاملا واقع بینانه با مطالعه تمامی تحقیقات و نتایج حاصل از آن‌ها موضوع مدنظرتان را از بین آن‌ها انتخاب کنید.
آموزش پروپوزال نویسی
پروپوزال یا همان پیشنهاد طرح پژوهشی، رکن اصلی هر پژوهش بوده و در آن پژوهشگر مسیر و اهداف تحقیق خود را مشخص می‌سازد؛ به بیان دیگر، پروپوزال طرحی است که پژوهشگر در ذهن دارد و می‌خواهد آن را عملی کند. پروپوزال نویسی و آشنایی با ساختار آن در دوره کارشناسی ارشد و دکترا امری ضروریست. از این رو، دپارتمان آموزش فن پیپر با کمک اساتید مجرب، آموزشی جامع برای پروپوزال نویسی تدوین نموده است.
