مقاله ISI چیست؟
در جمع دوستان دانشجو بودم که صحبت از ISI شد. می‌دانستم که صحبت از سازمانی است که به اعتبارسنجی مقالات می‌پردازد، اما اطلاعاتم در این زمینه کامل نبود. تصمیم گرفتم در این مورد بیشتر بدانم از این رو وقتی به خانه رسیدم دست به کار شدم و شروع به جستجو و تحقیق کردم. مطالب پراکنده‌ای را که در این زمینه جمع کرده بودم در مقاله‌ای کوتاه بازنویسی کردم. تصمیم گرفتم این مقاله کوتاه را در اختیار شما بگذارم تا بیشتر با ISI آشنا شوید.
ISI مخفف Institute for Scientific Information به معنای موسسه اطلاعات علمی است که به اعتبارسنجی و اندازه‌گیری کیفیت مقالات علمی در سطح جهانی می‌پردازد. این مؤسسه توسط یوجین گارفیلد در سال ۱۹۶۰ تأسیس و در سال ۱۹۹۲ توسط تامسون رویتر خریداری و از آن پس با نام Thomson ISI شناخته شد.
ISI به پژوهشگران کمک می‌کند تا بدانند کدام مقاله بیشتر مورد استناد قرار گرفته و چه مقالاتی به آن استناد کرده‌اند. خدمات این موسسه از طریق ISI’s Web of Knowledge در دسترس پژوهشگران قرار گرفته که این خدمات شامل فهرست کردن ارجاعات و تحلیل آنهاست.
JCR چیست؟
مؤسسه ISI، هر ساله گزارشی به عنوان " گزارش استنادی مجلات علمی" که به JCR معروف است، ارائه می‌کند. در این گزارش، فهرستی رتبه‌بندی شده بر پایه شاخص Impact Factor از مجلات علمی موجود در پایگاه داده خود را در دسترس کاربران قرار می‌دهد.
همانطور که در مقاله مربوط به Impact Factor نیز اشاره کردیم، این معیار یکی از شاخص‌های اصلی جهت اعتبارسنجیِ مجلات علمی به شمار می‌رود. در واقع ضریب تاثیر یا IF، میانگین تعداد استناد یا citation به مقاله‌های هر مجله در همان سال است که توسط سایر مجله‌ها یا مراجع علمی به آن انجام می‌شود و نشان‌دهنده اعتبار آن، در مقایسه با سایر مجله‌هاست.
آمار مجلات ISI
این موسسه علمی به طور سالانه، تعداد بسیار زیادی از مجله‌های علمی را مورد بررسی قرار داده و بر طبق معیارهای ارزیابی خود مجله‌های معتبر را معرفی کرده که این تعداد هر ساله تغییر می‌کند. به عنوان مثال ممکن است مجله‌ای که در سال گذشته در لیست مجله‌های برتر بوده، امسال در لیست ISI هیچ جایگاهی نداشته باشد.
هر ساله حدود ۲۰۰۰ مجله به پایگاه داده مؤسسه اطلاعات علمی افزوده می‌شود، در حال حاضر چیزی در حدود ۲۰ هزار مجله در لیست این مؤسسه قرار دارد.
چگونه مجله در لیست ISI قرار می‌گیرد؟
از آنجا که ISI یکی از معتبرترین مراجع اعتبارسنجی تولیدات علمی می‌باشد، قرار گرفتن یک مجله جدید در لیست آن بسیار سخت‌گیرانه بوده و ملزم به رعایت شرایط خاصی است که در ذیل به معرفی بعضی از آن‌ها می‌پردازیم:
• نشر به موقع مجله
• کمیته علمی معتبر
• رعایت استانداردهای بانک اطلاعاتی ISI
• تنوع بین‌المللی مقاله‌های چاپ شده
لازم به ذکر است مراحل یاد شده به تنهایی مورد ارزیابی و امتیازدهی قرار نمی‌گیرند، بلکه به مجموع این مراحل امتیاز کلی تعلق می‌گیرد.
پیدا کردن مقالات ISI
ساده‌ترین روش برای اطلاع از ISI بودن یک مجله، جستجوی آن در سایت Thomson Reuters است چرا که تمامی مجله‌ها در این سایت ایندکس می‌شوند. جهت جستجوی یک مقاله در سایت تامسون رویترز باید نام یا ISSN مجله را داشته باشید.
نکات مهم قبل از شروع به نگارش مقاله ISI
پیش از نگارش مقاله ISI توجه به دو نکته زیر ضروری است:
۱. قبل از نگارش مقاله ISI، توجه به سطح کیفی آن بسیار مهم می‌باشد زیرا محتوا و سطح علمی یک مقاله مهم‌ترین فاکتور ارزیابی مقاله ISI است.
۲. نگارش مقاله می‌تواند به زبان‌های مختلفی صورت گیرد اما جهت ارزیابی و داوری مقاله باید بخش‌های عنوان مقاله، چکیده و کلمات کلیدی به انگلیسی نوشته شود. همچنین توصیه می‌شود که منابع موجود در مقاله نیز به زبان انگلیسی باشند.
نحوه نگارش مقاله ISI
به یاد داشته باشید که مقاله‌ای با بهترین موضوع و محتوا، اگر به درستی نگارش نشود، فاقد ارزش علمی است. در این قسمت به ذکر مواردی می‌پردازیم که در نگارش مقاله ISI ضروری هستند:
۱. اولین موردی که باید به آن توجه داشته باشیم انتخاب مجله معتبر با Impact Factor مناسب است. ذکر این نکته ضروری است که انتخاب سطح اعتبار مجله ISI باید با سطح تحقیق ما متوازن باشد. یعنی قبل از انتخاب مجله، به صورت واقع بینانه میزان کیفیت پژوهش خود را در نظر گرفته و با توجه به آن، مجله‌ای با Impact Factor مناسب را انتخاب کنید.
۳. نگارش مقاله زمان زیادی می‌برد. از سوی دیگر فرآیند بازنگری و انتشار مقاله هم ممکن است به یک‌سال زمان نیاز داشته باشد که این مدت تقریبی و متغیر است.
۳. سومین موردی که باید مورد توجه قرار گیرد، روش‌هایی است که برای نگارش مقاله‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۴. مورد مهم دیگر، شکل مقاله شماست. یعنی باید مقاله را به‌گونه‌ای طراحی کنید که واضح، مختصر و منحصربه‌فرد باشد. همچنین شمای کلی آن باید طوری باشد که با نسخه Pdf آنلاین و چاپ شده سازگاری داشته باشد.
۵. در نگارش یک مقاله خوب باید به سبک نوشتن، توجه کنیم که برخی از این موارد عبارتند از: پیروی از فرمت مجله، استفاده از منابع مناسب، استفاده از آمار و ارقام واقعی، استفاده از اول شخص در نگارش مقاله که امروزه باعث جذاب‌تر شدن متن می‌شود، اجتناب از مخفف گویی، اطمینان از درست بودن ساختار مقاله و تعریف کلمات جدید.
۶. از جمله موارد دیگری که در نگارش مقاله ISI نقش دارد، نگارش چکیده مناسب است. نگارش چکیده یکی از مهم‌ترین و البته سخت‌ترین بخش‌های یک مقاله است. زمانی که نگارش مقاله به پایان رسید و به یک درک کلی از موضوع رسیدید، زمان نوشتن چکیده است.
۷.پس از اتمام نگارش مقاله، روند بررسی صلاحیت مقاله آغاز می‌شود. بدین صورت که شما یک نسخه دست‌نویس از مقاله خود را برای فردی به عنوان ویرایشگر ارسال کرده، سپس وی مقاله را مورد بازبینی و بررسی قرار داده و در صورت تایید، در مرحله بعد، مقاله را برای دو نفر که در زمینه نگارشی آن تخصص دارند، ارسال می‌کند و آن‌ها بعد از خواندن مقاله، تصمیم می‌گیرند که مقاله صلاحیت انتشار دارد یا خیر و اصلاحات را از طریق کامنت برای شما ارسال می‌کنند.
۸. پس از دریافت کامنت داوران، به شما یک یا دو روز زمان برای اصلاح داده می‌شود. پس از اصلاح خطاها باید به هریک از کامنت‌ها به صورت جداگانه پاسخ دهید. در بعضی از مواقع ممکن است قسمتی از مقاله شما برای داوران مبهم باشد و احساس کنند که از نظر علمی نامعتبر است، در چنین مواردی باید قسمتی از متن را که مبهم است اصلاح کنید و در مورد آن دلیل و استدلال بیاورید.
۹. در پایان، اگر به درستی تمامی موارد را رعایت کرده باشید، مقاله شما پذیرش شده و آماده چاپ است.
آموزش پروپوزال نویسی
پروپوزال یا همان پیشنهاد طرح پژوهشی، رکن اصلی هر پژوهش بوده و در آن پژوهشگر مسیر و اهداف تحقیق خود را مشخص می‌سازد؛ به بیان دیگر، پروپوزال طرحی است که پژوهشگر در ذهن دارد و می‌خواهد آن را عملی کند. پروپوزال نویسی و آشنایی با ساختار آن در دوره کارشناسی ارشد و دکترا امری ضروریست. از این رو، دپارتمان آموزش فن پیپر با کمک اساتید مجرب، آموزشی جامع برای پروپوزال نویسی تدوین نموده است.
