نوشتن صحیح یک مقاله علمی و چاپ آن در مجلات معتبر از اهمیت بالایی برخوردار است. از این رو در مقاله‌نویسی نیز همچون تمام فعالیت‌های تخصصی باید از اصطلاحات و واژه‌های کلیدی آگاهی داشته باشیم.این مطلب قصد دارد شما را با اصطلاحات و واژگان رایج در مقاله‌نویسی آشنا کند.

Article به هر مقاله، حتی مقالات غیر علمی. Article گفته می‌شود. Paper به مقالات علمی پذیرفته شده در ژورنال‌های علمی گفته می‌شود. Manuscript به پیش‌نویس نهایی مقاله پیش از پذیرفته شدن، Manuscript گفته می‌شود. Proceeding به مقالات پذیرفته شده یا ارائه شده در یک کنفرانس Proceeding گفته می‌شود. Submit به فرآیند ارسال مقاله به کنفرانس یا ژورنال Submit گفته می‌شود. Template به الگوی نگارش یک مقاله علمی که پژوهشگران بر اساس آن مقالات علمی خود را می‌نویسند Template گفته می‌شود. Affiliation به نام نویسندگان مقاله همراه با وابستگی آن‌ها به مرکز پژوهشی و یا دانشگاهی Affiliation گفته می‌شود. Corresponding author به شخصی که مسئولیت مکاتبه با مجلات و ارائه آدرس پستی، ایمیل، شماره تلفن و شماره فکس را بر عهده دارد، نویسنده مسئول می‌گویند. Technical Program Committee کمیته برنامه‌ریزی علمی کنفرانس را به اختصار TPC گویند. Registration fee هزینه ثبت نام جهت شرکت در کنفرانس و چاپ مقاله Registration fee گفته می‌شود. Early registration هزینه ثبت نام زود هنگام، که نسبت به هزینه ثبت نام معمولی کمتر است را Early registration گوییم. Extra page charge میزان هزینه بیشتر به ازای هر صفحه اضافی مقاله را Extra page charge می‌گوییم. Best papers به مقالات برتری که نسخه کامل شده آن‌ها در مجلات چاپ می‌شوند و حتی ممکن است برخی از این مجلات ISI باشند،Best papers می‌گوییم. Regular issue به شماره‌های مجلات که به صورت مرتب در فواصل زمانی معین (به طور مثال هر ماه) به چاپ می‌رسند، Regular issue گفته می‌شوند. Special issue برخی مجلات علاوه بر Regular issue شماره‌های ویژه‌ای نیز چاپ می‌کنند که به آن‌ها Special issue گفته می‌شود. Final version تصحیح نسخه نهایی مقالات توسط نویسندگان را Final version گویند. Peer review به مجله‌هایی که مقالات ارسالی پژوهشگران را به دو یا سه داور متخصص جهت بررسی و اظهارنظر ارائه می‌کنند تا نظرشان را جهت چاپ، عدم چاپ و یا اعمال تغییرات اعلام کنند، Peer review می‌گویند که از اعتبار بالایی نیز برخوردار است. Blind review به نوعی از فرآیند داوری در مجلات علمی گفته می‌شود که در این حالت مقالات بدون نام پژوهشگر به مجله ارسال شده تا داوران به شکلی کاملا بی‌طرفانه به داوری مقالات بپردازند. Hot Papers به مقالاتی که پس از چاپ در مجلات مورد استقبال کاربران قرار می‌گیرند Hot Papers گفته می‌شود. این مقالات در فواصل زمانی معین توسط سایت مجلات، شناسایی و مشخص شده و معمولا از اعتبار بالایی برخوردارند. Review Paper این مقالات، مقالات مروری هستند که عموما توسط افرادی صاحب‌نظر که سال‌ها به پژوهش درباره موضوعات مختلف پرداخته‌اند و با بررسی مقالات مرتبط، همراه با بیان پیشینه و تشریح پژوهش‌هایی که طی سال‌های گذشته بر روی آن انجام گرفته نوشته می‌شود. این مقالات، مروری هستند و معمولا توسط افرادی که در زمینه‌های مختلف به پژوهش می‌پردازند و صاحب‌نظرند، نوشته می‌شود. Invited review نوعی از مقالات مروری هستند که معمولا پژوهشگران برجسته به دعوت مجلات، مقاله را می‌نویسند. Letter paper نوعی از مقالات هستند که از نظر حداکثر تعداد کلمات مورد استفاده و تعداد صفحات مقاله دارای محدودیت هستند که این محدودیت بستگی به نوع مجله دارد. لازم به ذکر است ارزش Letter paper نسبت به مقاله‌‌های اصیل کمتر بوده و نکته بسیار مهمی که پژوهشگر باید در نظر داشته باشد این است که این نوع از مقالات قابلیت ارسال به همه مجلات را ندارند. Short/ Rapid/ Brief Communication به مقالات تحقیقاتی که به نتایج جدید ولی محدودی دست می‌یابند و معمولا در قالب short/ brief ارائه و به چاپ می‌رسند. در واقع این نوع مقالات نتایج حاصل از پژوهش را به صورت مختصر و مفید و با تکیه بر نوآوری و اهمیت موضوع توضیح می‌دهند. گفتنی است مزیت این نوع مقالات این است که نسبت به سایر مقالات با سرعت بیشتری داوری و چاپ می‌شوند.
Book Chapter فصلی از کتاب است که خلاصه‌ای از مقالات تالیفی نوشته شده توسط پژوهشگران در رابطه با یک موضوع علمی می‌باشد. Aims and Scopes به زمینه کاری و اهداف مجله Aims and Scopes گفته می‌شود. Impact factor ضریب تاثیر یک مجله را گوییم. در واقع ایمپکت فکتور (IF)، نسبت مقالات مورد استناد مجله در یک سال معین تقسیم بر مقالات منتشر شده قابل استناد در دو سال گذشته را نشان می‌دهد. Cited Half Life میزان ارجاعات انجام گرفته به مقالات چاپ شده در مجله که بر حسب سال بیان می‌شود را Cited Half Life می‌گوییم. Citing Half Life شاخصی است که بر حسب سال بیان می‌گردد و در آن میزان ارجاعات از مراجع مقالات چاپ شده در مجله، به دیگر مقالات از همان مجله یا سایر مجلات را نشان می‌دهد. Immediacy Index به نسبت مقالات استناد شده طی یک سال معین در یک مجله، تقسیم بر مقالات منتشر شده قابل استناد در همان سال را شاخص آنی یا Immediacy Index می‌گوییم. open access به مجلاتی که مقالات آن‌ها به صورت رایگان در اختیار همه قرار می‌گیرد،open access گفته می‌شود. گفتنی است اینگونه از مجلات، هزینه چاپ مقاله را از پژوهشگران دریافت می‌کنند. Publication fee به هزینه‌ای که پژوهشگران جهت چاپ مقاله در مجلات open access می‌پردازند، Publication fee می‌گوییم. Editorial Board به شورای سردبیری مجله، Editorial Board گفته می‌شود. Editor-in-Chief به سردبیر اصلی مجله که مسئولیت تعیین داوران مجله و ویرایش نظر آن‌ها را بر عهده دارد سردبیر اصلی یا Editor-in-Chief گفته می‌شود. Associate Editor در صورتی که موضوع مقاله ارسال شده به مجله خارج از حیطه تخصصی سردبیر اصلی مجله (Editor-in-Chief) باشد، او فردی را از شورای سردبیری به عنوان سردبیر مسئول (Associate Editor)، انتخاب کرده و مسئولیت مقاله را به او واگذار می‌کند. Title عنوان مقاله، اولین چیزی است که مخاطب را ترغیب به خواندن مقاله می‌کند. Abstract پژوهشگر در بخش چکیده مقاله، باید فعالیت‌های پژوهشی انجام گرفته در مقاله را ضمن اهمیت موضوع مورد پژوهش و نتایج به دست آمده به طور شفاف و دقیق توضیح دهد. Keywords کلمات کلیدی بیان کننده موضوع مقاله را Keywords می‌گوییم. Introduction در این بخش پژوهشگر باید پیشینه و اهمیت موضوع مقاله، مشکلات و نقاط ضعف روش‌های پیشین و رویکرد پیشنهادی پژوهشگر جهت حل مشکلات موجود را بنویسد. Materials and methods بخشی از مقالات است که پژوهشگر به نگارش مواد و روش‌های مورد استفاده در پژوهش می‌پردازد. در واقع در این بخش تمامی موارد مورد استفاده و پروتکل‌های انجام آزمایشات،روابط ریاضی، فرضیه‌ها، نرم‌افزارهای مورد استفاده و مقادیر عددی پارامترها به طور کامل و دقیق نوشته می‌شود. Results نتایج عملی به دست آمده از پژوهش انجام گرفته را در این بخش می‌نویسند. Discussion در این بخش از مقالات، پژوهشگر به تفسیر و دستاوردهای پژوهش می‌پردازد. Conclusion بخشی از مقالات که در آن به مرور مختصری از کل مقاله پرداخته می‌شود را Conclusion می‌گویند. Acknowledgment در این بخش از مقاله پژوهشگر به تقدیر و تشکر از ارگان‌ها، موسسات و افرادی که به نحوی در پژوهش انجام گرفته نقش داشتند، می‌پردازد. References در این قسمت مشخصات تمامی منابع و مقالاتی که در متن مقاله از آن‌ها استفاده شده است کاملا دقیق نوشته می‌شود. Appendix به این بخش ضمیمه گفته می‌شود که در آن پژوهشگر به نگارش مطالبی که ذکر آن‌ها در اولویت دوم قرار دارد، می‌پردازد. Supplementary materials/Data این بخش در برخی مقالات به اطلاعات تکمیلی همانند: فیلم، عکس، جداول و غیره اختصاص می‌یابد که در سایت مجلات در قالب supplementary materials قرار می‌گیرد به طوری که دیگران بتوانند آن را دانلود کنند و به وسیله آن درک بهتری از نتایج و چگونگی انجام پژوهش داشته باشند. Guide for Author در وب‌سایت تمام مجلات، بخشی وجود دارد که در آن تمامی قوانین نگارشی و اطلاعات لازم جهت نوشتن مقاله در اختیار پژوهشگرانی که علاقمند به چاپ مقاله در مجله هستند، قرار گرفته است. Cover Letter نامه‌ای است که از طرف نویسنده یا نویسندگان در مراحل ارسال مقاله به مجله ارائه می‌شود. Reviewers به داورانی که مقالات ارسالی به مجلات را داوری کرده و نظرات خود را در رابطه با اصلاحات موجود در مقاله و چاپ یا عدم چاپ آن اعلام می‌کنند، Reviewers می‌گوییم. Suggest Reviewers در برخی از مجلات امکانی فراهم شده که پژوهشگر می‌تواند اسامی تعدادی داور را به مجله پیشنهاد دهد تا مقاله او را داوری کنند. ارسال یا عدم ارسال مقاله پژوهشگر جهت داوری به داوران پیشنهادی طبق نظر مجله صورت می‌پذیرد. Conflict of Interests در فرآیند ارسال مقاله برای یک مجله در این بخش بیان می‌گردد که نویسندگان در انجام پژوهش از هیچ لحاظی مشکلی نداشته و از ترتیب اسامی نوشته شده در مقاله نیز راضی هستند. Research Highlights پژوهشگر هنگام ارسال مقاله برای مجله در این بخش، نوآوری و نتایج ارزشمندی که به دست‎ آورده را به صورت جملات و عبارات تک خطی و با تعداد کمی از کلمات بیان می‌کند. Submitted به مقاله ارسال شده برای یک ژورنال می‌گویند. Under review به مقالاتی که در مجلات تحت داوری هستند Under review گفته می‌شود. Accept Accept: به مقالاتی که جهت چاپ در مجله پذیرش می‌شوند، Accept گفته می‌شود. Revise حالتی است که داوران پس از بررسی تشخیص می‌دهند مقاله پژوهشگر نیاز به اصلاح و داوری مجدد دارد و بعد از انجام اصلاحات مربوطه تصمیم می‌گیرند که مقاله او قابلیت چاپ در مجله را دارد یا خیر. در این مرحله ممکن است برخی مقالات نیاز به اصلاحات جزئی داشته باشند که اصطلاحا به آن‌ها Minor revision گفته می‌شود. این اصلاحات شامل ایرادات جزئی نگارشی، املایی و یا اصلاح برخی جملات، جهت فهم بهتر است.
در برخی مواقع مقالات دارای مشکلات عمده‌تری همانند اصلاحات محتوایی و مفهومی هستند که به آن‌ها Major revision گفته می‌شود. Reject زمانی اتفاق می‌افتد که مقاله پژوهشگر از طرف مجله، مورد پذیرش قرار نگیرد.reject یا عدم پذیرش حالت‌های مختلفی دارد که در ذیل بیان می‌کنیم. reject and resubmit یکی از موارد عدم پذیرش مقاله است که در این مورد مقاله ارائه شده ضعیف است در این حالت اگر پژوهشگر یا تیم پژوهشی که مقاله را به مجله جهت چاپ ارسال کرده‌اند به سوالات داورن مجله به درستی پاسخ دهند و از راهنمایی‌های آن‌ها استفاده کنند می‌توانند مجددا مقاله را به مجله ارسال نمایند. complete reject در این حالت مقاله پژوهشگر به دلایل مختلف قابلیت اصلاح و ارسال مجدد ندارد و به طور کامل رد می‌شود. Comment داوران نظرات خود را در مورد پیش‌نویس مقاله ارسال شده به مجله، در قالب Comment به پژوهشگر اعلام می‌کنند. Revised manuscript به نسخه اصلاح شده مقاله Revised manuscript می‌گوییم. Digital Object Identifier شناسه دیجیتالی یا به اختصار DOI یک عدد منحصر به فرد است که به هر مقاله تعلق می‌گیرد. Plagiarism به تقلب در نگارش مقاله به صورتی که جمله‌ای را از مقاله دیگر بدون تغییر آن کپی کرده و در مقاله خود بیاوریم Plagiarism یا سرقت ادبی گوییم. اکثر مجلات، مقالات ارسال شده را با استفاده از نرم‌افزارهای قدرتمند بررسی کرده و در صورتی که سرقت ادبی در آن‌ها وجود داشته باشد حتی با عنوان نام منبع در رفرنس، آن مقاله را رد می‌کنند. Data falsification حالت دیگری از تقلب که در برخی مقالات یافت می‌شود دستکاری کردن نتایج به دست آمده است که در این حالت نتایج به دست آمده توسط نویسندگان، دستکاری شده تا به حالت مطلوب نزدیکتر شوند. در واقع در این حالت نتایج جدیدی جعل نمی‌شود فقط نتایج قبلی را به حالت مطلوب و مورد انتظار نزدیک می‌کنند.

آموزش پروپوزال نویسی

پروپوزال یا همان پیشنهاد طرح پژوهشی، رکن اصلی هر پژوهش بوده و در آن پژوهشگر مسیر و اهداف تحقیق خود را مشخص می‌سازد؛ به بیان دیگر، پروپوزال طرحی است که پژوهشگر در ذهن دارد و می‌خواهد آن را عملی کند. پروپوزال نویسی و آشنایی با ساختار آن در دوره کارشناسی ارشد و دکترا امری ضروریست. از این رو، دپارتمان آموزش فن پیپر با کمک اساتید مجرب، آموزشی جامع برای پروپوزال نویسی تدوین نموده است.

همین حالا شروع کنید