نحوه انتخاب یک عنوان خوب برای مقاله
در مقاله‌نویسی اگر چه عنوان مقاله در ظاهر فقط چند کلمه است ولی باید بدانید که همین چند کلمه تاثیر زیادی بر مخاطبان می‌گذارد. در واقع عنوان یکی از عناصر اصلی و مهم در مقاله علمی محسوب می‌شود که دارای ارزش بالایی است. بسیاری از افراد برای یافتن مقالات خود به اینترنت مراجعه کرده و اکثرا نیز مقالاتی را که در رتبه‌های بالا قرار گرفته‌اند، مورد استفاده قرار می‌دهند. اگر می‌خواهید مقاله‌ای که نوشته‌اید در رتبه‌های بالا قرار گیرد باید اطمینان حاصل کنید که عنوان انتخابی مقاله شما برای دیگران جذاب است و خلاصه خوبی را در دسترس مخاطبان قرار می‌دهد. گفتنی است پژوهشگران برای انتخاب عنوان مناسب مقاله علمی، باید به سوال چه چیزی برای مطالعه در دسترس دیگران قرار داده‌اند، را پاسخ دهند، البته اکثرا پاسخ این سوال را قبل از این که شروع به مقاله نویسی کنند در ذهن خود دارند.
بنابراین باید ویژگی‌های اصلی و کلیدی درباره مقاله علمی خود را در عنوان بگنجانید تا اینگونه مخاطبان بتوانند به درک کلی از مقاله علمی شما دست یابند. ممکن است در ذهن دانشجویان و پژوهشگران این سوال مطرح شود که عنوان خوب چیست؟ و چگونه می‌توان برای مقاله علمی عنوانی مناسب انتخاب کرد؟ قبل از شرح این که چگونه می‌توان عنوان مناسب برای نوشتن مقاله علمی انتخاب کرد انواع عنوان را معرفی کرده و شرح می‌دهیم.
انواع عنوان
عنوان اعلانیاین نوع عنوان وضعیت یافته‌های اصلی و یا نتایج حاصل از پژوهش را در بر می‌گیرد.
عنوان توصیفیاین نوع عنوان موضوع و محتوای مقاله را بدون آشکارسازی نتیجه نهایی حاصل از پژوهش بیان می‌کند.
عنوان پرسشیدر این نوع عنوان پژوهشگر موضوع مورد تحقیق را با ارائه یک پرسش بیان می‌کند.
عناوین گفته شده بسته به این که چه اطلاعاتی و در چه زمینه‌ای قرار است به مخاطبان داده شود مورد استفاده قرار می‌گیرند. به طور مثال از عناوین پرسشی در مباحث علمی به ندرت استفاده شده و بیشتر در مقالاتی که بر پایه نقد ادبی قرار دارند مورد استفاده قرار می‌گیرند. عناوین اعلانی در مقالات تحقیقاتی به کار می‌روند و بیشترین میزان اطلاعات را در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد. گفتنی است اگر قصد داشته باشید که به جنبه فنی کار خود بیشتر بپردازید می‌توانید از عناوین اعلانی استفاده کنید. عناوین توصیفی نیز یکی از رایج‌ترین عناوین مقالات در مجلات هستند.
چگونگی انتخاب عنوان مناسب
حال که با انواع عنوان‌ها آشنا شدیم زمان آن رسیده که به این سوال که چگونه عنوانی مناسب انتخاب کنیم، پاسخ دهیم. برای شروع به کار نوشتن مقاله علمی بهتر است از یک پیش‌نویس استفاده کنید زیرا مقاله‌نویسی می‌تواند پروسه طولانی داشته باشد و ممکن است در این مدت حتی شما برخی از مطالب مقاله‌تان را تغییر داده و یا ایده جدیدی را که در ابتدای کار مقاله‌نویسی به ذهنتان نرسیده را به آن اضافه کنید، به همین دلیل برای نوشتن مقاله علمی بهتر است با یک عنوان شروع کرده و سپس به نوشتن محتوای مقاله علمی بپردازید. پس آن که کار مقاله‌نویسی را به پایان رساندید به عنوان مقاله خود برگشته و اگر نیاز به ویرایش و یا تغییر داشت آن‌ها را اعمال کنید.
همچنین می‌توانید با در نظر گرفتن این که در آینده چه مخاطبانی از مقاله شما استفاده خواهند کرد لیستی از عناوین ممکن را با توجه به کلمات کلیدی و محتوای مقاله علمی تهیه و از بین آن‌ها بهترین عنوان را برای مقاله علمی خود انتخاب کنید.
برای تنظیم عنوان مناسب می‌توانید از دفترچه راهنمای انتشارات انجمن روانشناسی آمریکا (APA)، استفاده کنید. این دفترچه راهنما به شما کمک می‌کند که چگونه عنوانی کوتاه و در عین حال جذاب برای مقاله خود انتخاب کنید؛ زیرا در آن عباراتی ساده و مختصر تنظیم شده، همچنین این دفترچه به شما کمک می‌کند تا از عباراتی که بار معنایی ضعیفی دارند و یا این که بی معنی هستند، دوری کنید زیرا این کلمات باعث طولانی شدن عنوان و سخت شدن درک آن می‌شوند. تمام سعی خود را به کار ببرید تا عنوان شما طولانی نشود زیرا عناوین طولانی به سختی در ذهن مخاطب می‌مانند همچنین در جستجوها نیز مقالاتی که عناوین طولانی دارند کمتر مورد جستجو قرار می‌گیرند. با این حال در صورتی که عنوان شما طولانی شد می‌توانید از ":" استفاده کنید به طور مثال: Social media: The new hybrid element of the promotion mix.
ویژگی‌های یک عنوان خوب
۱. عنوان خوب باید جذاب باشد و نظر مخاطبان را جلب کند.
۲. یک عنوان خوب باید کوتاه بوده و بین ۱۰ تا ۱۲ کلمه باشد و در آن از اصطلاحات و عبارات توصیفی که محتوای اصلی مقاله در آن موجود است، استفاده کنید. عناوینی که بیشتر از ۲۰ کلمه دارند جزء عناوین ضعیف محسوب می‌شوند.
۳. یک عنوان خوب شامل کلمات کلیدی استفاده شده در متن مقاله است به طوری که ماهیت اصلی موضوع مورد پژوهش را به وسیله این عنوان تعریف کنید.
۴. نکته دیگری که در انتخاب عنوان مناسب برای مقاله علمی باید مدنظر قرار دهید این است که مخطبانتان چه نوع عناوینی را بیشتر جستجو می‌کنند و شما نیز از آن‌ها برای مقاله‌های خود ایده بگیرید.
۵. عنوان خوب، باعث می‌شود مقاله شما از سایر مقالات موجود در آن حوزه متمایز گردد.
۶. عنوان منتخب برای مقاله باید خاص و شامل متغیرهای اصلی مورد استفاده در مقاله باشد.
۷. دقت کنید در عنوان مقاله نباید از فرمول ویا علائم اختصاری استفاده کنید.
۸. از کلمات اضافی در عنوان بپرهیزید به عنوان مثال بهتر است کلماتی همانند بررسی، مقایسه، مطالعه‌ای در زمینه و غیره در ابتدای عنوان استفاده نکنید
۹. اگر پژوهشی توصیفی انجام داده‌اید حتما زمان و مکان انجام پژوهش را در عنوان بیاورید در غیر این صورت نیازی نیست.
۱۰. در نوشتن عنوان مقاله انگلیسی نیز باید در نظر داشته باشد که بیشتر کلمات در عنوان مقاله انگلیسی با حروف بزرگ شروع می‌شوند. لازم به ذکر است عنوان شود که در عنوان مقاله انگلیسی کلماتی همچون a، and، an، the و or را با حروف بزرگ ننویسید مگر اینکه این کلمات در ابتدای جمله قرار گیرند.
آموزش پروپوزال نویسی
پروپوزال یا همان پیشنهاد طرح پژوهشی، رکن اصلی هر پژوهش بوده و در آن پژوهشگر مسیر و اهداف تحقیق خود را مشخص می‌سازد؛ به بیان دیگر، پروپوزال طرحی است که پژوهشگر در ذهن دارد و می‌خواهد آن را عملی کند. پروپوزال نویسی و آشنایی با ساختار آن در دوره کارشناسی ارشد و دکترا امری ضروریست. از این رو، دپارتمان آموزش فن پیپر با کمک اساتید مجرب، آموزشی جامع برای پروپوزال نویسی تدوین نموده است.
