کشف ژن بیماری اسکیزوفرنی با همکاری دانشمند ایرانی
پژوهشگران آمریکایی با همکاری یک دانشمند ایرانی به نام ابوالفضل دوست‌پرست موفق به کشف ژن تنظیم‌کننده بیماری اسکیزوفرنی شده‌اند.
بر اساس گزارش‌های منتشر شده، پژوهشگران بیمارستان کودکان فیلادلفیا (CHOP)، در آمریکا با همکاری این دانشمند ایرانی ژنی را کشف کردند که نقشی اساسی در تنظیم بیماری اسکیزوفرنی دارد. بر طبق گفته این تیم تحقیقاتی فرضیه اصلی کار آن‌ها، این است که ژن کشف شده می‌تواند بسیاری از ژن‌های موجود در بدن را کنترل کرده و به مرور زمان از بروز اسکیزوفرنی جلوگیری کند.
وراثت، یکی از عواملی است که در ابتلا به اسکیزوفرنی نقشی اساسی دارد و تاثیر آن در این بیماری حدود ۸۰ درصد است. پژوهشگران در تلاشند تا ژن‌هایی را کشف کنند که با علائم این بیماری در ارتباطند؛ آن‌ها معتقدند که ژن‌های متفاوتی در بروز این بیماری نقش دارند.
سرپرست این تیم پژوهشی درباره این پروژه گفت: ممکن است صدها ژن در بروز بیماری اسکیزوفرنی دخالت داشته باشند اما باید ژن‌هایی که در بروز این بیماری بیشترین و اساسی‌ترین نقش را دارند شناسایی شوند. به گفته وی کشف ژن اصلی تنظیم‌کننده این بیماری می‌تواند به این تیم کمک کند تا به روش‌های درمانی جدید دست یابند.
پژوهش جدیدی که انجام شده بصورت قاطعانه نمی‌تواند مشخص کند که بیماری اسکیزوفرنی متعلق به گروه polygenic است و یا omnigenic، فقط تنها چیزی که در آن آشکار شده این است که در بروز این بیماری هزاران ژن نقش دارند.
لازم به ذکر است عنوان شود که اختلالات مونوژنیک (monogenic disorder)، به بیماری‌هایی که با یک ژن کنترل می‌شوند، مرتبط هستند. اما اگر چند ژن در بروز یک بیماری تاثیرگذار باشند به آن‌ها بیماری‌های پلی‌ژنیک (polygenic)، گفته می‌شود. گفتنی است در سال ۲۰۱۷ پژوهشگران دانشگاه استنفورد برای بیماری‌هایی که در بروز آن‌ها هزاران ژن موثر هستند اصطلاحی با نام omnigenic به کار بردند.
وی در ادامه افزود: بدیهی است که در یک بیماری، تاثیر بعضی از ژن‌ها بیشتر از بقیه است بر این اساس تیم ما تصمیم گرفت که ژن تنظیم‌کننده اصلی این بیماری را شناسایی کند.
در واقع ژن تنظیم کننده اصلی شامل ژن‌هایی است که سازماندهی بسیاری از ژن‌های پایین‌تر از خود را تعیین می‌کند. لازم به ذکر است پژوهشگران برای دستیابی به ژن تنظیم‌کننده اصلی بیماری اسکیزوفرنی، از یک الگوریتم جدید در دو مجموعه مجزا از داده‌های بیولوژیکی استفاده کردند که در نهایت منجر به تشخیص ژنی به نام TCF۴ شد.
ژن TCF۴ قبل از این پژوهش به عنوان ژنی که در بروز این بیماری موثر بود شناخته می‌شد اما با یافته‌های جدید، پژوهشگران برای اولین بار توانستند اثرات مربوط به عملکرد بیماری اسکیزوفرنی را مشخص کنند. با توجه به نتایج بدست آمده آن‌ها دریافتند که ژن مذکور در تنظیم شبکه‌های متفاوت ژن نقش دارد که با فعالیت‌های عصبی مربوط به این بیماری، به خصوص در مراحل ابتدایی گسترش آن در ارتباط است.
سرپرست این تیم پژوهشی همچنین اذعان داشت: برای شناسایی و درک این موضوع که آیا ژن‌های تنظیم‌کننده بیشتری در بروز بیماری اسکیزوفرنی تاثیر دارند یا خیر، به تحقیق و پژوهش بیشتری نیاز است. با شناسایی ژن‌های بیشتر امکان طبقه‌بندی مبتلایان به این بیماری و ارائه راهکارهای درمانی آن دقیق‌تر و هدفمندتر صورت خواهد گرفت.
آموزش پروپوزال نویسی
پروپوزال یا همان پیشنهاد طرح پژوهشی، رکن اصلی هر پژوهش بوده و در آن پژوهشگر مسیر و اهداف تحقیق خود را مشخص می‌سازد؛ به بیان دیگر، پروپوزال طرحی است که پژوهشگر در ذهن دارد و می‌خواهد آن را عملی کند. پروپوزال نویسی و آشنایی با ساختار آن در دوره کارشناسی ارشد و دکترا امری ضروریست. از این رو، دپارتمان آموزش فن پیپر با کمک اساتید مجرب، آموزشی جامع برای پروپوزال نویسی تدوین نموده است.
