چگونه مقاله ریجکت شده را اصلاح کنیم؟
بر طبق آمار موجود، وقتی پژوهشگران مقاله خود را برای مجله‌ای ارسال می‌کنند، روی بیش از ۶۰ درصد این مقاله‌ها باید اصلاحاتی صورت گیرد و یا اینکه کلا مقاله مورد پذیرش داوران قرار نمی‌گیرد. در این حالت آن‌ها نباید دچار ناامیدی شوند و یا اینکه احساس کنند مقاله‌ای که نوشته‌اند ارزشی ندارد. معمولا پژوهشگران با سه نوع پاسخ روبرو می‌شوند، که عبارتند از پذیرش مقاله، ریجکت مقاله و یا اینکه مقاله دارای ویرایش است. در موارد اول و سوم دچار مشکل و سردرگمی نمی‌شوند و تنها در مورد دوم است که باید به دنبال راه حل باشند تا بتوانند راهی پیدا کنند و مقاله ریجکت شده را اصلاح و برای مجله دیگری ارسال کنند و به خود شانس مجدد دهند تا در مجله‌ای دیگر مقاله‌شان را داوری کنند. اگر به هر دلیلی جوابی از طرف مجله مبنی بر پذیرش، ویرایش و یا ریجکت مقاله دریافت نشد پژوهشگر حتما باید به سردبیر مجله ایمیلی ارسال کند و نتیجه بررسی داوران را جویا شود.
از آنجا که دلایل متعددی برای ریجکت مقاله وجود دارد، بعد از ریجکت مقاله توسط داوران، ادیتور مجله، مقاله را برای نویسنده مسئول ارسال خواهد کرد، سپس باید دلایل آن بررسی شود. از جمله این دلایل می‌توان به نبود موضوع انتخابی پژوهشگر در حیطه کاری مجله، اشکالات گرامری، نگارشی، ویرایشی و یا نیاز به تجزیه و تحلیل بیشتر، اشاره کرد، که در این خصوص باید پژوهشگر دست به کار شود و اصلاحات مورد نظر داوران را بر مقاله خود اعمال کند.
البته گفتنی است که ارسال مجدد ظرف دوسال آینده انجام می‌گیرد. لازم به ذکر است که مقاله‌ها در برخی مواقع قبل از رسیدن به دست سردبیر ارشد از نظر فنی مورد بررسی قرار می‌گیرند که در صورت وجود مشکل در آن باعث عدم پذیرش مقاله می‌شود بطور کلی داوران مقاله‌ها را از نظر کیفیت طراحی در زمینه تحقیق و قرارگیری در حوزه اسکوپ مقاله، سرقت علمی و کامل بودن آن مورد بررسی قرار می‌دهند. شما می توانید در مقاله دلایل اصلی ریجکت شدن مقاله با تعداد زیادی مسائلی که می تواند منجر به ریجکت شدن مقاله شما شود آشنایی پیدا کنید.
عموما پس از ارسال مقاله به مجله همانگونه که در بالا اشاره شد پژوهشگر با پاسخ‌هایی روبرو می‌شود. اگر مقاله ریجکت شده باشد ایمیلی با مضمون زیر به پژوهشگر ارسال می‌شود.
"مقاله ارسالی شما پس از بررسی‌های انجام شده به همراه نظرات و پیشنهادات لازم به شما برگشت داده شد و شما با کمک گرفتن از این نظرات می‌توانید مقاله خود را بهبود بخشید".
همانطور که می‌دانید دلایل اصلی و عمده ریجکت مقاله وجود اشکال در ساختار نگارشی مقاله، ترجمه نامناسب مقاله‌های انگلیسی و متناسب نبودن موضوع است. همچنین بهترین کار برای پژوهشگران این است که پس از دریافت نظرات داوران مجله، با دقت آن‌ها را مطالعه نموده و سپس به ویرایش مقاله بپردازند، زیرا این کار باعث می‌شود که نقاط ضعف خود را بهتر دیده و به درستی بتوانند اصلاحات لازم را اعمال کنند.
نکاتی برای جلوگیری از ریجکت مقاله
✓ اولین نکته‌ای که باید به آن توجه شود، مرتب بودن متن است. در واقع آنچه باعث ایجاد تفکر منفی در سردبیر یک مجله می‌شود، اشتباهات گرامری، نگارش ضعیف و غلط املایی است. البته گاهی اوقات اشتباهاتی رخ می‌دهد و اجتناب ناپذیر است، با این حال همگان واقفند که خواندن متن با خطاهای بسیار، کاری دشوار می‌باشد که این اشتباهات باعث ایجاد سردرگمی در خواننده می‌شود. همچنین وجود اشتباهات بسیار در نوشته، نشانگر عدم دقت پژوهشگر در نوشتن متنی با کیفیت بالا است. جهت جلوگیری از این نوع اشتباهات ضروری است که پژوهشگر هنگام نوشتن مقاله دقت کافی داشته باشد و بعد از نوشتن متن، حتما روی آن بازبینی و ویرایش انجام دهد. حتی‌الامکان قبل از ارسال مقاله به مجله از همکاران خود نیز بخواهد تا متن نوشته شده را خوانده و درصورت وجود غلط املایی آن را ویرایش کنند.
✓ دومین نکته‌ای که باید به آن توجه شود این است که نباید متن مقاله انتقال دهنده پیام مبهمی برای سردبیر باشد، زیرا در چکیده مقاله بدنبال دریافت پیام مقاله هستند. برای جلوگیری از این مشکل نیز پژوهشگر باید به وضوح به انتقال پیام خود بپردازد. به عنوان مثال می‌تواند پیام مدنظر را به جملات کوتاه تبدیل کند، چرا که این جملات، با از بین بردن نقاط مبهم پیام از بی‌نظمی نگارشی جلوگیری می‌کنند و باعث درک راحت‌تر پیام می‌شوند. پژوهشگر باید در نظر داشته باشد که استفاده از زبان ساده در انتقال پیام تاثیر بسزایی دارد. همچنین می‌تواند از افرادی که در فرآیند تحقیق و نگارش دخالتی نداشته‌اند بخواهد تا متن را خوانده و برداشت خود از پیام مقاله را بازگو کنند.
✓ نکته بعدی که پژوهشگر باید در نظر بگیرد این است که نباید در مقاله تناقض وجود داشته باشد. بطور مثال اگر در مقاله از شکل و نمودار آماری استفاده شده، باید حاصل نتایج آن‌ها با بخش نتیجه‌گیری هماهنگی داشته باشد در غیر این صورت سردبیر متوجه خواهد شد و مقاله را ریجکت می‌کند. برای پیشگیری از این مشکل نیز باید در ابتدای کار و قبل از شروع به نوشتن، چک لیستی از نقاط مبهم موجود در موضوع پژوهش که باعث ایجاد اشتباه می‌شود تهیه شده و همچنین در زمان‌های مختلف مقاله مورد مطالعه قرار گیرد.
عموما مقاله‌های ریجکت شده از سوی داوران دارای دو نوع اصلاحات جزئی (Minor Revision) و کلی (Major Revision) هستند. همانطور که می‌دانید اصلاحات جزئی را با اندکی تمرکز و دقت بر نظر داوران می‌توان رفع کرد، بطور مثال اشکالاتی را که داوران از مقاله پژوهشگر گرفته‌اند کاملا صحیح بوده و او نیز با دریافت راهنمایی‌های لازم از آن‌ها می‌تواند این مشکلات را رفع کند. اما رفع اصلاحات کلی کمی سخت‌تر است زیرا در شرایط مختلفی روی می‌دهد، ازجمله این شرایط عبارتند از:
✓ گاهی اوقات پژوهشگران نسبت نظر داوران اعتراض دارند و احساس می‌کنند که نظر آن‌ها عادلانه نبوده است. در این حالت، در قالب ایمیلی به داوران با ارائه نکاتی که به نظر درست و منطقی است، به شفاف‌سازی می‌پردازند. بعد از این که این اصلاحات انجام شد و قبل از ارسال مجدد مقاله به مجله، پژوهشگر باید ایمیلی برای سردبیر و داوران آن ارسال کند و تمامی بخش‌های اصلاح شده را برای آن‌ها به وضوح توضیح دهد.
✓ گاهی نیز در اعتراض به نظر داوران، پژوهشگر ایمیلی به سردبیر مجله ارسال می‌کند و درخواست تجدید نظر می‌دهد. در پاره‌ای از اوقات ممکن است سردبیر مقاله را جهت تجدید نظر برای داوران ارسال کند، هرچند در بیشتر مواقع این کار صورت نمی‌گیرد.
✓ در برخی مواقع نیز پژوهشگر بطور کامل اطمینان دارد که داوران از مقاله درک درستی نداشته و مقاله را ریجکت می‌کنند، در این حالت می‌توانند مقاله را از فرآیند داوری خارج و به مجله دیگری ارسال کنند. ولی اگر پژوهشگر قصد چاپ مقاله را در همان مجله داشته باشد باید تمام تلاش خود را به کار گیرد و با دلایل منطقی و استدلال‌های درست نظر داوران را رد کند.
پس از اعمال تمامی اصلاحات بر روی مقاله اگر پژوهشگر قصد ارائه مجدد به همان مجله را داشته باشد، موظف است که به تاریخ آخرین فرصت ارسال مجدد مقاله دقت کافی داشته باشد، زیرا اگر به این تاریخ توجه کافی را نداشته باشند و در زمان تعیین شده مقاله را ارسال نکنند این به منزله انصراف وی بوده و مقاله او را از فرآیند داوری خارج می‌کنند و یا حتی ممکن است که داورانِ مقاله تغییر کنند و مقاله پژوهشگر دوباره از ابتدا وارد فرآیند داوری جدید شود.
با توجه به مطالب فوق هر پژوهشگر باید نکاتی را در فرآیند داوری در نظر داشته باشد تا بتواند مقاله ریجکت شده خود را اصلاح کند، در زیر به تعدادی از این نکات اشاره می‌کنیم.
✓ پاسخگویی به ایمیل داوران باید در نهایت احترام و به دور از توهین باشد.
✓ رعایت زمان تعیین شده جهت ارسال مجدد مقاله توسط پژوهشگر.
✓ شماره‌گذاری اصولی صفحات و متن مقاله برای نشان دادن اصلاحات آن و Bold کردن بخش‌هایی از متن مقاله که اصلاح شده تا دقیقا مشخص شود که کدام قسمت‌ها تغییر کرده‌‌اند.
✓ خواندن دقیق نظرات داوران و پاسخ کامل به تمامی آن‌ها.
✓ جهت تاثیر بیشتر و قوی‌تر شدن مقاله تمامی آزمایش‌ها و محاسبات درخواست شده توسط داوران اعمال شود.
آموزش پروپوزال نویسی
پروپوزال یا همان پیشنهاد طرح پژوهشی، رکن اصلی هر پژوهش بوده و در آن پژوهشگر مسیر و اهداف تحقیق خود را مشخص می‌سازد؛ به بیان دیگر، پروپوزال طرحی است که پژوهشگر در ذهن دارد و می‌خواهد آن را عملی کند. پروپوزال نویسی و آشنایی با ساختار آن در دوره کارشناسی ارشد و دکترا امری ضروریست. از این رو، دپارتمان آموزش فن پیپر با کمک اساتید مجرب، آموزشی جامع برای پروپوزال نویسی تدوین نموده است.
