معرفی پایگاه علمی اسکوپوس
پژوهش و تحقیق کاری پیچیده و زمانبر است که یافتن نتیجه درست در آن از اهمیت ویژهای برخوردار است، در واقع اگر به دنبال اطلاعات تازه و به روز باشید دسترسی سریع به این اطلاعات بسیار مهم خواهد بود. اسکوپوس (Scopus)، یکی از بزرگترین پایگاههای علمی، جهت دستیابی به چکیده و فهرست مقالههای استنادی است که به پژوهشگران در جستجوی سریع، جهت دستیابی به منابع مدنظرشان کمک میکند. در حقیقت اسکوپوس با فراهم کردن دسترسی به پلتفرم و ابزار تحلیلی، روند تحقیقات شما را تسهیل کرده و به شما کمک میکند تحقیقات خود را گسترش دهید. پژوهشگران جهت دسترسی به اطلاعات موجود در اسکوپوس باید در این پایگاه علمی اشتراک داشته باشند، از این رو پس از ثبتنام و ارائه ایمیل ، هر روز جدیدترین مقالهها و اطلاعات موجود در زمینههای علمی به ایمیل آنها ارسال میگردد.
لازم به ذکر است عنوان شود اسکوپوس زیر مجموعه پایگاه علمی الزویر (Elsevier) است که در اواخر سال ۲۰۰۴ تاسیس و طولی نکشید که به معتبرترین پایگاه اطلاعاتی تبدیل شد. این پایگاه استنادی برای هر نویسنده پروفایلی شخصی درنظر میگیرد که اطلاعات مهم آنها را به نمایش میگذارد.
این پایگاه علمی علاوه بر اطلاعات مربوط به چکیده مقالات، دارای فهرست منابع هر مقاله نیز هست که امکان محاسبه میزان استنادات به هر مقاله را در زمینههای گوناگون برای پژوهشگران و دانشجویان فراهم میکند. بنابراین، میتوان میزان استنادات به هر مقاله در این پایگاه را توسط سایر مقالات محاسبه کرد که این شاخصی جهت تعیین کیفیت مقاله و همچنین شناسایی موثرترین نشریات و دانشمندان میباشد. در واقع این بدین معناست که علاوه بر جستجو و دسترسی به مقالات معتبر، این امکان را به پژوهشگر میدهد که فعالترین نویسنده، مراکز تحقیقاتی، سازمان و مجلات را در حوزه خاصی تعیین و رتبهبندی کند.
اسکوپوس شامل جدیدترین کتب، مجلات علمی و مجموعه مقالات کنفرانسی در حوزههایی همچون: پزشکی، علوم اجتماعی، تکنولوژی، علوم انسانی و هنر میشود، علاوه بر این، ۱۰۰ درصد مقالههای بانک اطلاعاتی مدلاین (Medline)، را نیز پوشش میدهد.
گفتنی است این پایگاه علمی اطلاعات کتابشناختی بالغ بر ۵۶ میلیون سند علمی را از بیش از ۵۰۰۰ ناشر جمعآوری کرده و به طور کلی بالغ بر ۲۰۰۰۰ مجله علمی را ایندکس کرده است. البته پایگاه علمی اسکوپوس به صورت روزانه به روزرسانی میگردد که منجر به تغییر این اعداد میشود.
جالب است بدانید اسکوپوس امکان جستجو در مقالات Article-in-press، را نیز برای پژوهشگران فرهم کرده در واقع بدین معناست که میتوانند به مقالاتی که برای چاپ، پذیرش شدند اما هنوز به چاپ نرسیدهاند دسترسی داشته باشند.
چرا از اسکوپوس استفاده کنیم؟
اسکوپوس یک پایگاه اطلاعاتی است که از طریق آن میتوانید به اطلاعات به روز، در دنیای علم و پژوهش دسترسی داشته باشید. در این پایگاه اطلاعاتی امکان ایجاد یک شبکه از همکاران و شناسایی پژوهشگران برتر در حوزههای مختلف علمی وجود دارد که به سبب این کار میتوانید ارزشِ تحقیق خود را نیز بیان کنید. علاوه بر اینها میتوانید موضوعات به روز را در این پایگاه اطلاعاتی جستجو و تحلیل کنید.
اسکوپوس، دسترسی به حجم زیادی از اطلاعات را برای پژوهشگران تسهیل میکند و امکان دسترسی به هزاران عنوان مقاله، میلیونها پروفایل نویسندگان، میلیونها رفرنس و منبع معتبر برای دانشجویان و پژوهشگران فراهم کرده است. اطلاعات موجود در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس همیشه به روز و جدید و از کیفیت بالایی نیز برخوردار است.
مجلات موجود در اسکوپوس بر اساس امتیازی موسوم به Quartile Scores، که به اختصار Q میگویند رتبهبندی میشوند و بر طبق هر طبقهبندی که مجلات در آن قرار میگیرند امتیازی بین Q1 تا Q4 به آنها اختصاص مییابد. در واقع این امتیاز بر اساس عملکرد هر مجله در زمینه خودش است که Q1 بالاترین رتبه و Q4 پایینترین رتبه را نشان میدهد.
بنابراین افرادی که خواستار اخذ پذیرش از دانشگاههای خارجی هستند بهتر است مقالات خود را در مجلاتی با Q بالا به چاپ برسانند. لازم به ذکر است عنوان شود که دسترسی به پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس از طریق دانشگاه یا موسسه آموزشی محل تحصیل شما امکانپذیر است.
نحوه جستجو در پایگاه اسکوپوس
صفحه اصلی پایگاه Scopus از شش قسمت اصلی تشکیل شده که به شرح ذیل است:
۱) Search
با استفاده از این گزینه میتوانید به جستجوی منابع علمی، نویسندگان و غیره بپردازید.
۲) Sources
از این گزینه جهت آگاهی از اسامی مجلههایی که مقالههای آنها در پایگاه اسکوپوس قرار دارند استفاده میشود.
۳) Analytics
از این گزینه برای تحلیل مجلههایی که در زمینه رشته خاص هستند، استفاده میشود.
۴) My Alerts
گزینهای است که برای استفاده از آن باید در این سایت ثبتنام کنید که با ثبتنام شدن میتوانید به امکاناتی چون ایجاد هشدار از جستجوها، استنادهای انجام شده به نویسندگان، استناد به مقالهها، ذخیرهسازی جستجوها جهت استفاده در دفعات بعدی، ایجاد پروفایل شخصی و غیره دسترسی داشته باشید. برای ورود به این بخش با کلیک بر گزینه Register صفحهای برای شما به نمایش گذاشته میشود که پس از تکمیل آن، وارد صفحه My Alerts میشوید.
۵) My List
تمامی کارهایی که در سایت اسکوپوس انجام میدهید به طور موقت در بخش My List ذخیره میشود. اگر بخواهید که اطلاعات جستجو شده را به صورت دائم ذخیره و نگهداری کنید باید پس از انتخاب مقالهها گزینه Add to List که در صفحه نتایج جستجوها قرار دارد را کلیک کنید.
۶) My Profile
از این گزینه جهت دستیابی به صفحات شخصی و در واقع جهت دسترسی به کلیه جستجوها و هشدارها استفاده میشود.
همچنین برای جستجو در اسکوپوس با کلیک بر روی گزینه Search امکانات جستجوی متفاوتی چون Basic Search، Author Search، Affiliation Search و Advance Search برای شما به نمایش گذاشته میشود که در ذیل به شرح هرکدام میپردازیم:
Basic Search
بخش جستجوی ساده از دو قسمت Document Type و Limit To تشکیل شده است. در این قسمت همانند تصویر برای شما یک کادر به نمایش گذاشته میشود که در آن عبارت مورد نظر برای جستجو را وارد میکنید همچنین برای شما بخشی در نظر گرفته شده تا مشخص کنید که موضوع منتخب شما کدام یک از موارد All field، Authors، Source title، Article title، Abstract، Keywords، Affiliation، References، Language، conference و ISSN است. در کادر دیگر نیز در صورتی که عبارتی جهت جستجو دارید را وارد کرده و سپس یکی از عملگرهای AND، OR و NOT را انتخاب میکنید و در این بخش نیز مانند بخش قبل نوع عبارت مورد جستجو را مشخص میکنید.
Limit to: در این قسمت شما با وارد کردن سال، مشخص میکنید که مقاله مربوط به چه سالی است و یا حتی در چند روز گذشته به سایت اضافه شده است.
Document Type: در این قسمت تعیین میکنید که موضوع مورد جستجوی شما در چه زمینهای باشد به عنوان مثال: مقاله، گزارش، چکید و یا غیره.
Subject Areas: با انتخاب این بخش تعیین میکنید منبع در خواستی شما در کدام حوزه باشد.
Author Search
اگر به دنبال نویسنده خاصی هستید از گزینه Author Search استفاده کنید. در این بخش جهت متمایز کردن اسامی نویسندگان به تمامی منابع علمی که توسط یک نویسنده نوشته شده است یک شماره واحد داده میشود. همانند تصویر در کادر اول نام خانوادگی نویسنده و در کادر بعدی نام او وارد میشود.
Affiliation
در این بخش میتوانید وابستگی سازمانی و یا شغل نویسنده را وارد و سپس به جستجو بپردازید. با انتخاب گزینه Affiliation Search برای شما همانند تصویر، کادری نمایان میشود که در آن میتوانید نام دانشگاه یا موسسه مدنظر خود را وارد کرده و به جستجو بپردازید. گفتنی است این بخش به جهت جدا کردن موسسهها و اسناد (مقاله، گزارش، چکیده و غیره) وابسته به یک سازمان مفید است.
Advance Search
در بخش جستجوی پیشرفته مانند تصویر با انتخاب گزینه Advance Search و با استفاده از عمگرهای منطقی AND، OR و NOT، همچنین تعدادی کد که سایت مشخص نموده میتوانید به جستجو بپردازید.
آموزش پروپوزال نویسی
پروپوزال یا همان پیشنهاد طرح پژوهشی، رکن اصلی هر پژوهش بوده و در آن پژوهشگر مسیر و اهداف تحقیق خود را مشخص میسازد؛ به بیان دیگر، پروپوزال طرحی است که پژوهشگر در ذهن دارد و میخواهد آن را عملی کند. پروپوزال نویسی و آشنایی با ساختار آن در دوره کارشناسی ارشد و دکترا امری ضروریست. از این رو، دپارتمان آموزش فن پیپر با کمک اساتید مجرب، آموزشی جامع برای پروپوزال نویسی تدوین نموده است.