نکات مهم در جستجوی مقاله علمی
دانشجویان همواره برای دسترسی به مقالات و منابع علمی با چالشِ چگونگی دستیابی به این منابع برای نگارش پایان‌نامه و مقالات خود رو به رو هستند و برای نگارش مقاله علمی نیاز دارند تا بتوانند به صورت آنلاین به جستجوی منابع مورد نظر خود بپردازند. برای این کار روش‌های زیادی از جستجو در گوگل تا پایگاه‌های اطلاعاتی مختلف موجود در جهان وجود دارد. اما سوال اصلی دانشجویان اینجاست که چگونه در این وب‌سایت‌ها به جستجوی مقاله علمی بپردازند تا به نتیجه دلخواه برسند؟
این مطلب سعی دارد تا به نکاتی کلیدی درباره نحوه درست جستجوی مقاله علمی در دو پایگاه علمی که دانشجویان از آن‌ها می‌توانند استفاده کنند، بپردازد.
گوگل اسکالر
اولین پایگاه اطلاعات علمی و رایگانی که دانشجویان بسیار زیاد از آن استفاده خواهند کرد گوگل اسکالر است که در واقع ساده‌ترین روش، برای دسترسی به منابع علمی محسوب می‌شود. این کار هم بستگی به این دارد که چقدر با این پایگاه اطلاعاتی آشنا هستید در حقیقت آشنایی با چگونگی استفاده از گوگل اسکالر به شما کمک می‌کند تا در کمترین زمان ممکن به منابع علمی خود دسترسی پیدا کنید.
اولین سوالی که برای دانشجویان ایجاد می‌شود این است که چه نوع مطالب و منابعی در گوگل اسکالر موجود است؟ در این رابطه باید گفت: گوگل اسکالر منبعی از اطلاعات علمی است که شامل مقالات، کتاب، انواع مجله‌ها و غیره در تمامی زمینه‌های علمی و پژوهشی می‌شود. همچنین با استفاده از آن می‌توانید به آثار ناشرین آکادمیک و انجمن‌های تخصصی و مقالات علمی دسترسی داشته باشید.
چگونگی یافتن مقاله از گوگل اسکالر را به طورکامل در راهنمای دانلود مقاله از گوگل اسکولار مطالعه کنید.
اما سوال بعدی که ممکن است ذهن دانشجویان را به خود مشغول کند این است که آیا مقاله یافت شده قابلیت دانلود دارد یا خیر؟
در این سایت امکان دسترسی به چکیده تمامی مقاله‌ها برای شما فراهم شده است ولی دانلود مقاله بستگی به منبع مورد نظرتان دارد، باید ببینید نسخه دانلود رایگان مقاله موجود هست یا خیر. برای دریافت متن کامل مقالات باید از مجلات رایگان اقدام کنید و مقالاتی که قابلیت دانلود رایگان ندارند را می‌توانید از سایت فن‌پیپر با کمک doi مقاله مورد نظر دانلود کنید.
گوگل اسکالر امکان دانلود کتاب را نیز به کاربران می‌دهد برای اینکار باید از Library Search برای دریافت اطلاعات کتاب استفاده کنید و یا حتی از web search می‌توانید جهت دریافت اطلاعات اقدام کرده و پس از یافتن اطلاعات مورد نظر آن را در گوگل اسکالر وارد کرده و سپس به جستجوی آن بپردازید. اگر در اینجا نیز با مشکل نبود نسخه رایگان کتاب رو به رو بودید می‌توانید با استفاد از ISBN کتاب مدنظر آن را از سایت فن‌پیپر دانلود کنید.
همانطور که در مقاله‌های پیشین نیز اشاره شد گوگل اسکالر دارای امکانات و ویژگی‌های بسیاری است که در ذیل به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
• امکان جستجو در بین تمام منابع علمی
• جستجو بر اساس سال انتشار مقاله
• جستجو براساس رفرنس‌ها و مشاهده آن‌ها
• مشاهده اطلاعات پژوهشگران برتر
• یافتن متن کامل مستندات علمی
• اطلاع یافتن از جدیدترین پیشرفت‌های علمی
• امکان دو نوع جستجوی ساده و پیشرفته
• محاسبه h-index پژوهشگران بر اساس تعداد مقالات و استنادات و نمایش نمودار آن‌ها
• یافتن نسخه‌های مختلف از یک مقاله
• و غیره
حال با اطلاع از ویژگی‌ها و امکانات این موتور جستجو در این بخش به ذکر نکاتی جهت جستجوی مقاله در گوگل اسکالر می‌پردازیم.
قبل از ارائه نکات و ترفندها، لازم است بدانید: گوگل اسکالر به بزرگ و کوچک بودن کلمات در هنگام جستجوی کلمات کلیدی حساس نیست. همچنین کلمات کلیدی منتخب شما با عملگر AND با یکدیگر ادغام می‌شوند.
نکات لازم در جستجوی مقاله علمی از گوگل اسکالر
۱. اگر شما بلافاصله بعد از کلمه کلیدی مدنظرتان از کاراکتر ~ استفاده کنید، جستجوی مقاله علمی انجام شده برای شما به همراه کلمات مترادف با کلمه کلیدی مدنظرتان خواهد بود.
۲. اگر عبارت یا کلمه کلیدی خود را درون کاراکتر ” ” قرار دهید نتایج حاصل از جستجو شامل منابعی می‌شود که از این عبارت استفاده کرده‌اند.
۳. اگر برای جستجوی مقاله علمی از چند کلمه کلیدی استفاده می‌کنید با قرار دادن عبارت OR بین کلمات مورد نظر به منابعی دست خواهید یافت که حداقل یکی از این کلمات را در خود دارند.
۴. با قرار دادن کاراکتر – قبل از کلمه کلیدی نتایج حاصل از جستجو تمام منابعی می‌شوند که عبارت مورد نظر در آن‌ها وجود ندارد و در حقیقت معادل عملگر NOT می‌باشد. ولی اگر از کاراکتر + قبل از کلمه کلیدی استفاده کنید نتایج جستجوی شما شامل منابعی می‌شود که عبارت مدنظرتان در آن قرار دارد.
۵. با درج عبارت intitle در جستجوی خود به منابعی دست خواهید یافت که عبارت مدنظرتان در عنوان مقاله وجود داشته دارد.
۶. با استفاده از intext به مقالاتی دست خواهید یافت که عبارت مدنظر در متن آن به چشم می‌خورد.
۷. با استفاده از allintitle مقالاتی برای شما به نمایش گذاشته می‌شوند که تمام عبارت‌های جستجو شده در عنوان مقاله موجود است.
۸. با درج allintext به مقالاتی که تمام عبارات مورد جستجوی شما در متن آن‌ها یافت می‌شوند دسترسی خواهید یافت.
۹. با استفاده از عبارت author مقالاتی که نام نویسنده مورد نظر شما در آن‌ها باشد برایتان به نمایش گذاشته می‌شود.
scopus
دومین پایگاه علمی برای جستجوی مقاله علمی، اسکوپوس نام دارد. این پایگاه علمی برعکس گوگل اسکالر یک پایگاه رایگان نیست و برای دسترسی به امکانات این پایگاه علمی نیاز به اشتراک دارید.
برای جستجوی دقیق در این پایگاه علمی نیز نکاتی وجود دارد که در ذیل به شرح آن‌ها می‌پردازیم.
برای جستجوی مقاله علمی در اسکوپوس از علامت (“) استفاده کنید. استفاده از این علامت به اسکوپوس نشان می‌دهد که کلمات داخل عبارت بایستی همراه هم جستجو شوند.
نکات لازم در جستجوی مقاله علمی از اسکوپوس
۱. جستجوی عباراتی با کلمه‌های جدا از هم
برای جستجوی عبارات در اسکوپوس از (“) استفاده کنید در این حالت اسکوپوس متوجه خواهد شد که کلمات عبارت را با هم جستجو کند. یکی از مهمترین و در عین حال فراموش‌شدنی‌ترین مسائل در جستجوی مقالات در اسکوپوس جستجوی عبارات است. به این صورت که اگر شما بین کلمات موجود در عبارتی که برای جستجو انتخاب کرده‌اید فاصله نگذارید اسکوپوس به صورت خودکار بین کلمات منتخب شما “And” قرار می‌دهد که در نتیجه این کار کلمات درون عبارت با هم مورد جستجو قرار نمی‌گیرند و شما با نتایج بسیار زیادی رو به رو خواهید شد که اکثر آن‌ها از نتیجه مدنظر شما دور خواهند بود.
۲. جستجو به وسیله عنوان، کلمه کلیدی و چکیده
اسکوپوس بزرگترین پایگاه علمی جهت ارائه چکیده مقاله است که اطلاعات کلیدی بیش از ۵۰۰۰ ناشر را دراختیار کاربران قرار می‌دهد. لازم به ذکر است عنوان شود که این پایگاه علمی تمام متن یک مقاله را شامل نمی‌شود و بر اساس قوانین فقط عنوان مقاله، چکیده و کلمات کلیدی که مهمترین اطلاعات می‌باشند را به کاربران ارائه می‌دهد.
- برای جستجو از طریق عنوان مقاله باید عنوانی انتخاب کنید که دارای مرتبط‌ترین عبارات با آن موضوع باشد.
- اگر بخواهید با استفاده از چکیده به جستجوی مقاله علمی بپردازید باید از یک خلاصه متنی که به صورت متراکم تمام متن را در بر گرفته باشد، استفاده کنید.
- اگر بخواهید از کلمات کلیدی استفاده کنید، باید بدانید که کلمات کلیدی مقاله نشان‌دهنده کلمات و عباراتی است که پژوهشگر مقاله و ویراستار مجله بیش از همه آن‌ها را به متن مقاله مرتبط کرده‌اند.
- اگر هم در جستجوی مقاله با نویسنده خاصی هستید می‌توانید جستجوی خود را به آن زمینه تخصصی خاص محدود کنید.
۳. اطلاع از نحوه جستجوی مقاله علمی در اسکوپوس
• اسکوپوس عبارات و کلمات هم معنی را به طور همزمان جستجو می‌کند.
• استفاده از علائمی همچون علامت سوال، تعجب، ویرگول، خط تیره و غیره در هنگام جستجو در اسکوپوس بی‌تاثیر است.
• برخی کلمات مانند it، the و of هنگام جستجو خود به خود حذف می‌شوند.
• قرار دادن عبارت در {} سبب می‌شود که عین عبارت جستجو شود.
• در صورتی که در عبارت مورد جستجوی خود کلمه‌ای را به شکل مفرد، جمع، فاعل و یا هر نقش نگارشی دیگری به کار ببرید تمام آن عبارت به طور همزمان جستجو می‌شود.
۴. استفاده از عملگرهای ویژه در جستجوی کلمات کنار هم
با استفاده از عملگرهایی که در ذیل معرفی می‌کنیم شما می‌توانید به مقالاتی که در حالت جستجوی عادی نمی‌توانید آن‌ها را ببینید، دسترسی داشته باشید:
• Pre/n: با استفاده از این عملگر شما از اسکوپوس می‌خواهید که بین کلمه اول و دوم n فاصله وجود داشته باشد.
• w/n: با استفاده از این عمگلر در واقع شما اعلام می‌کنید که ترتیب قرار گرفتن کلمات اول و دوم در جستجو برای یافتن مقالات مرتبط اهمیتی ندارد.
۵. علائم نگارشی
اگر در حین جستجوی عبارتی از املای دقیق مطمئن نیستید و دارای دو نوع مختلف املا می‌باشد، می‌توانید از علائمی چون * و ؟ استفاده کنید. گفتنی است علامت ؟ بجای یک حرف از یک کلمه و علامت * هم بجای تعداد نامشخصی از کاراکتر قرار می‌گیرد، حتی به جای کاراکتر صفر نیز استفاده می‌شود.
آموزش پروپوزال نویسی
پروپوزال یا همان پیشنهاد طرح پژوهشی، رکن اصلی هر پژوهش بوده و در آن پژوهشگر مسیر و اهداف تحقیق خود را مشخص می‌سازد؛ به بیان دیگر، پروپوزال طرحی است که پژوهشگر در ذهن دارد و می‌خواهد آن را عملی کند. پروپوزال نویسی و آشنایی با ساختار آن در دوره کارشناسی ارشد و دکترا امری ضروریست. از این رو، دپارتمان آموزش فن پیپر با کمک اساتید مجرب، آموزشی جامع برای پروپوزال نویسی تدوین نموده است.
