دلایل انصراف پژوهشگران از انتشار مقاله
معمولا پژوهشگران از پایان‌نامه تحصیلات تکمیلی خود مقاله می‌نویسند و تمام تلاش خود به کار می‌بندند تا آن را در یک مجله معتبر علمی به چاپ برسانند. در بعضی مواقع به دلایل مختلفی ممکن است پژوهشگران از چاپ مقاله خود در مجله منصرف شوند. در این حالت اگر مقاله در مرحله بررسی توسط مجله قرار گرفته باشد ضروریست که پژوهشگر به طور رسمی انصراف از انتشار (Withdrawn-Article withdrawal) را به مجله اعلام کند. اما قبل از انصراف از انتشار، پژوهشگران باید با قوانین و قواعد انجام این کار آشنا باشند. پیش از عنوان کردن دلایلی که منجر به انصراف از انتشار مقاله می‌شود به شرح برخی از قوانین این کار می‌پردازیم.
نقض قوانین مربوط به اخلاق حرفه‌ای همچون:
سرقت علمی
و ادبی، داده‌های نامعتبر، همپوشانی در ارسال و مواردی از این قبیل منجر به Retract مقاله می‌شود و ممکن است پژوهشگران را با چالش اعتباربخشی به مقالات دیگر خود روبه رو کند. در صورت بروز هر یک از این موارد، بر اساس اخلاق در نشر بین‌المللی، وظیفه نویسنده مقاله است که پیش از چاپ مقاله نسبت به انصراف از انتشار اقدام نماید.
در ذیل به شرح برخی از دلایلی که پژوهشگران به سبب آن از انتشار مقاله انصراف می‌دهند، می‌پردازیم.
۱. بی اخلاقی پژوهشی
بیاخلاقی پژوهشی در صورتی رخ می‌دهد که مقاله، از سوی مجله‌ای پذیرفته شده و در مرحله انتشار باشد، اما پژوهشگر به اشتباه مقاله را برای مجله دیگری نیز ارسال کند. گاهی اوقات، وقتی چند پژوهشگر با کمک هم مقاله‌ای را می‌نویسند ممکن است در برهه‌ای از زمان با هم دچار چالش شوند که در این مورد نویسنده مسئول وظیفه اعلام انصراف از انتشار مقاله را خواهد داشت.
۲. اشتباهات موجود در متن
در برخی مواقع پژوهشگران پس از دریافت پذیرش از مجله و ثبت آن متوجه وجود اشکالاتی در متن مقاله و یا تحلیل داده‌های آن می‌شوند که در این حالت و بر اساس قوانین موجود در نشر مقاله پژوهشگر پس از آگاهی از این اشکالات باید جهت حذف آن اقدام و به سردبیر مجله نیز اطلاع دهد.
۳. بازنویسی متن مقاله
گاهی ممکن است پژوهشگران تصمیم به بازنویسی متن مقاله و یا اضافه کردن اطلاعات اصلاح شده به مقاله بگیرند که در مقاله‌نویسی به این حالت جایگزینی مقاله نیز گفته می‌شود. برای این کارباید درخواستی با عنوان جایگزینی مقاله، به ناشر مجله ارسال شود تا ناشر لینک جدیدی برای دسترسی به مقاله ایجاد کند.
۴. چاپ مقاله در مجله با اعتبار بالاتر
در مواردی احتمال دارد پژوهشگر پس از تایید مقاله توسط مجله‌ای و در مرحله انتشار، اقدام به انصراف از انتشار مقاله کند، زیرا بازخوردهایی که به مقاله وی داده می‌شود بسیار خوب است و تصور می‌کند که می‌تواند مقاله را در مجله‌ای با
ضریب تاثیر
بالاتر به چاپ برساند. این عمل غیرقانونی نیست مخصوصا اگر تعهدنامه اخلاقی چاپ مقاله نیز به امضا نرسیده باشد. لازم به ذکر است اعلام دلیل انصراف از چاپ مقاله اجباری است زیرا ممکن است سیاست‌های مجله موردنظر اجازه چنین عملی را به پژوهشگر ندهد.
۵. طولانی بودن پروسه بررسی
گاهی اوقات پروسه بررسی مقاله به حدی طولانی می‌شود که پژوهشگر تصمیم به انصراف از انتشار مقاله می‌گیرد که این موضوع باعث بروز بحث‌های زیادی در دنیای انتشارات شده است. گفتنی است که انتشارات مختلف دلایل و سیاست‌های خاص خود را برای این موارد اعمال می‌کنند. به طور مثال انتشارات
Elsevier
، هنگام طولانی شدن پروسه بررسی، اجازه انصراف از چاپ مقاله را به پژوهشگران در صورت مشخص نبودن نتایج داوری می‌دهد.
۶. عدم اطلاع از پرداخت هزینه
یکی از دلایل عمده در انصراف از انتشار مقاله این است که پژوهشگر قبل از ارسال مقاله به مجله شرایط و ضوابط موجود در آن را به درستی مطالعه نکرده و مقاله را برای مجله ارسال می‌کند. پس از آن که مجله جهت چاپ مقاله درخواست پرداخت هزینه آن را از پژوهشگر می‌کند، وی این هزینه را نمی‌پردازد و تقاضای انصراف از انتشار مقاله را می‌دهد. البته این دلیل جهت انصراف قانونی نیست، با این حال استراتژی مجله‌های مختلف در برابر این موضوع متفاوت است اما از نظر قوانین اخلاقی در نشر، پژوهشگر می‌تواند با ذکر دلیل جهت انصراف از انتشار مقاله، آن را از مسیر چاپ خارج کند.
بصورت کلی انصراف از انتشار مقاله توصیه نمی‌شود اما اگر تصمیم به این کار گرفتید باید دو مرحله را طی کنید که در ذیل به شرح آن‌ها می‌پردازیم.
مرحله اول: پژوهشگران باید در نظر داشته باشند که تنها نویسنده مسئول موظف است که انصراف از انتشار مقاله را به مجله اعلام کند.
مرحله دوم: اگر مقاله دارای چند نویسنده است، در این مرحله نویسنده مسئول باید با سایر نویسندگان درباره موضوع انصراف صحبت کرده و نظر آن‌ها را نیز جویا شود و در آخر به عنوان نماینده آن‌ها اقدامات لازم را انجام دهد. در این مورد نیز، تمام نویسندگان باید نامه انصراف از چاپ مقاله را امضا کنند، اما ارائه این درخواست تنها به وسیله نویسنده مسئول انجام می‌شود.
جالب است بدانید برخی نرم‌افزارهای موجود در سایت مجله‌ها هم اجازه درخواست اعلام انصراف از انتشار مقاله را می‌دهند و الزامی نیست که درخواست مذبور به صورت کتبی اعلام شود.
کارهایی که سردبیر مجله پس از اعلام انصراف از انتشار مقاله انجام می‌دهد در زیر آمده است.
• پس از اعلام انصراف از انتشار مقاله، سردبیر مجله با استفاده از نامه انصرافی که حاوی دلایل منطقی آنان است شروع به تحقیق می‌کند و در صورت لزوم مراتب را با هیئت تحریریه مجله در میان می‌گذارد.
• سردبیر مقاله شخصی است که تمامی تصمیمات لازم جهت انصراف پژوهشگر از چاپ مقاله را اتخاذ می‌کند و در صورت نیاز اقدامات لازم را انجام می‌دهد. معمولا ناشر مجله، سردبیر را از عواقب و اختیارات لازم در خصوص این کار آگاه می‌کند.
نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که گاهی اوقات سردبیر مجله تصمیم به تحریم پژوهشگرانی که خواستار انصراف از انتشار مقاله هستند می‌گیرد. از جمله این تحریم‌ها می‌توان به پرداخت هزینه، رد کردن مقاله‌هایی که آن پژوهشگران ارسال می‌کنند و مواردی از این قبیل اشاره نمود. بنابراین پژوهشگران باید دقت داشته باشند جهت قرار نگرفتن در لیست سیاه توسط سردبیر مجله تمامی شرایط و ضوابط موجود در مجله را با دقت مطالعه کنند.
آموزش پروپوزال نویسی
پروپوزال یا همان پیشنهاد طرح پژوهشی، رکن اصلی هر پژوهش بوده و در آن پژوهشگر مسیر و اهداف تحقیق خود را مشخص می‌سازد؛ به بیان دیگر، پروپوزال طرحی است که پژوهشگر در ذهن دارد و می‌خواهد آن را عملی کند. پروپوزال نویسی و آشنایی با ساختار آن در دوره کارشناسی ارشد و دکترا امری ضروریست. از این رو، دپارتمان آموزش فن پیپر با کمک اساتید مجرب، آموزشی جامع برای پروپوزال نویسی تدوین نموده است.
